نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فهیمه عباسی ¹
• احسان صادقی ^{1، 2}
• مصطفی زاهدی فر ^{1، 2}

¹ دانشگاه کاشان، دانشکده فیزیک، کاشان، ایران

² دانشگاه کاشان،پژوهشکده علوم و فناوری نانو، کاشان، ایران

چکیده

یکی از روش‌های سالیابی آثار باستانی خصوصاً سفال، خشت، آجر و تمام اشیایی که در دمای 450C پخته می‌شوند، با هر رنگ و لعابی که باشند استفاده از روش‌های ترمولومینسانس است. در این روش اساس سالیابی پاسخ ترمولومینانس کانی‌های کوارتز و فلدسپار می‌باشد. آخرین باری که نمونه تا دمای 450C   گرما دیده است را زمان صفر نمونه در نظر گرفته و عمر نمونه ساخته شده از این لحظه محاسبه می‌شود. یکی از نمونه‌ها طبق سالیابی به روش رادیوکربن دارای سن تقریبی 8000 سال و دیگری 2000 سال می‌باشد که هدف از انتخاب این دو نمونه با عمرهای متفاوت، تأثیر ناحیه پلاتوی به‌دست آمده از منحنی درخش نمونه‌ها در تخمین سن آن‌هاست. در هر دو نمونه میزان دز جذب شده در نمونه پس از آخریش گرمایش نمونه محاسبه شده و سپس با میزان دز سالانه نمونه در منطقه مقایسه شد و از ناحیه پلاتو جهت تعیین بازه دمایی مناسب منحنی ترمولومینسانس جهت تعیین میزان دز جذ شده استفاده شده است. با توجه به ناحیه پلاتو بازه دمایی مناسب برای دو نمونه کاملاً متفاوت می‌باشد و نمونه‌ای که دارای عمر طولانی‌تری بوده است محدوده دمایی پایدارش در دماهای بالاتری نسبت به نمونه با عمر کمتر می‌باشد. در این مقاله ناحیه پلاتو برای نمونه با سن 9303 از دمای 388C و برای نمونه با سن 2295 از دمای  341C آغاز شده است که نشان دهنده ارتباط بین سن نمونه و ناحیه پلاتو می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• سالیابی
• ترمولومینسانس
• ریز دانه
• پلاتو
• دز سالانه

عنوان مقاله [English]

Dating two ancient samples by thermoluminescence method and the effect of the plateau region on the age of the samples

نویسندگان [English]

• Fahime Abbasi ¹
• Ehsan Sadeghi ^{1 2}
• Mostafa Zahedifar ^{1 2}

¹ Physics Department, University of Kashan, Kashan, I. R. Iran

² Physics Department, University of Kashan, Kashan, I. R. Iran|Institute of Nanoscience and Nanotechnology, University of Kashan, Kashan, I. R. Iran

چکیده [English]

One of the methods of dating ancient artifacts, especially pottery, clay, bricks, and all objects that are baked at 450 degrees Celsius, with any color and glaze, is the use of thermoluminescence methods. In these methods, the basis of dating is quartz and feldspar minerals, which have dosimetric properties. The last time the sample was heated to a temperature of 450°C is considered as the zero time of the sample, and the chronometer starts working after this moment, and in fact, the age of the sample is the length of time that has passed since the mentioned moment. According to radiocarbon dating, one of the samples is approximately 8000 years old and the other is 2000 years old. In both methods, the amount of dose accumulated in the sample after the last heating of the sample is calculated and then compared with the annual dose of the sample in the region, and the plateau test is used to determine the appropriate temperature range for TL. According to the Plateau test, the suitable temperature range for the two samples is completely different, and the sample that has a longer life has a stable temperature range at more temperatures than the sample with a shorter life. In this article, the plateau area for the sample with the age of 9303 starts from the temperature of 388°C and for the sample with the age of 2295 from the temperature of 341°C, which shows the relationship between the age of the sample and the plateau area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dating
• Thermoluminescence
• Fine grain
• Plateau
• Annual dose