محاسبه‌ی بازده آشکارساز HPGe به دو روش تجربی و شبیه‌سازی برای چشمه‌ی حجیم خاکی

نویسندگان

دانشگاه صنعتی اصفهان

10.22052/7.3.19

چکیده

امروزه در مراکز تحقیقاتی بررسی نمونه‌های محیطی از نظر پرتوزایی برای تشخیص میزان سلامت محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است. برای تعیین مواد پرتوزا و فعالیت آن‌ها در این نمونه‌ها نیاز به چشمه‌های مرجع است. این چشمه‌ها بسته به نوع نمونه با استانداردهایی تولید می‌شوند. یکی از ابزارهای اساسی و دقیق در تعیین مواد پرتوزا و فعالیت آن‌ها به‌ویژه فعالیت‌های ضعیف در نمونه‌های محیطی، آشکارساز HPGe می‌باشد. برای تعیین این مواد پرتوزا و فعالیت آن‌ها در نمونه‌های محیطی لازم است ابتدا آشکارساز توسط چشمه‌های مرجع و استاندارد که هم‌جنس و هم‌شکل با نمونه‌های محیطی و مجهول می‌باشند، درجه‌بندی شده و بازده آشکارساز در گستره‌ی قابل ملاحظه‌ای از انرژی که مورد نیاز است محاسبه گردد. دقیق‌ترین روش برای تعیین بازده آشکارساز، اندازه‌گیری تجربی با استفاده از چشمه‌های مرجع و استاندارد است. با توجه به زمان‌بر بودن و در بعضی موارد مشکل بودن این روش، استفاده از روش شبیه‌سازی برای تخمین بازده آشکارساز که در زمان کم و با دقت خوب همـراه است، ارزشمند است. در قسمت اول این پژوهـش بازده آشکارسـاز برای چشـمه‌ی حجیم استـاندارد خـاکی به دو روش تجـربی و شبیه‌سازی برای بازه‌ی انرژی keV 121 تا keV 1408 تعیین گردیده است. در محاسبه‌ی بازده به روش شبیه‌سازی از کد مونت‌کارلوی MCNP < /span> استفاده شد که نتایج آن سازگاری نسبتاً خوبی با نتایج تجربی داشت. در قسمت دوم با استفاده از این بازده‌ها و خروجی شبیه‌سازی و همچنین داده‌های تجربی، فعالیت یوروپیوم و سزیوم چشمه‌ی حجیم که براساس آن‌ها این چشمه استاندارد شده است را توسط چشمه‌ی نقطه‌ای یوروپیوم محاسبه و نشان داده شد که می‌توان از یک چشمه‌ی نقطه‌ای نیز برای تعیین فعالیت رادیونوکلئیدهای معلوم با فعالیت نامشخص در نمونه‌های حجیم محیطی، استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Efficiency determination of HPGe detector by simulation and experimental methods for solid volume source

نویسندگان [English]

  • mohammad reza safi
  • ahmad shirani
  • Khalid Rahmani
چکیده [English]

Analyzes of environmental samples regarding their radioactivity is of important concern for health purposes. We need standard sources to determine radioactive components and their activities. These sources are usually produced regarding type of the sample. One of the fundamental and precise tools to recognize radioactive materials and their activities is HPGe detector. To reach this goal, the detector needs to be scaled by standard sources with the same shape and the same components with environmental samples. It is also needed to determine the efficiency of the detector in a wide range of energies. The most precise way to determine detector efficiency is by doing experiment using standard sources. Since experimental methods are time consuming and difficult to apply in some cases, it is worth using simulating method which takes a short time and is precise. In the first part of this research the detector efficiency is determined in two different ways: experimental and simulating for energies from 121 keV to 1408 keV for a volume source. In simulating method, the extracted results from the Monte Carlo code MCNPX was in agreement with experimental data. In the second part, the activity of Eu152 and Cs137 of volume source which is standardized by these components was calculated using efficiencies and simulating outputs and experimental data by Eu152 point source and it is shown that it is possible to use a point source to determine the activity of radionuclide with unrecognized activity in volume environmental samples.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Efficiency
  • HPGe detector
  • solid volume source
  • Monte Carlo method
  • MCNP code
  • Activity volume source

مراجع

[1] G.F. Knoll. Radiation detection and Measurement, 3nd Edition, John Wiley & Sons, Inc, (2000). [2] N. Soulfanidis. Measurement and detection of radition, Hemisphere Publishing Corporation, New York, (1983). [3] T. Nakamura and T. Suzuki. Monte Carlo calculation of peak efficiencies of Ge(Li) and pure Ge detectors to voluminal sources and comparison with environmental radioactivity measurement. Nuclear Instruments and Methods. 205 (1983) 211–218. [4] I.O.B. Ewa, D. Bodizs, Sz. Czifrus and Zs. Molnar. Monte Carlo determination of full energy peak efficiency for a HPGe detector. Applied Radiation and Isotopes. 55 (2001) 103–108. [5] C.S. Park, G.M. Sun and H.D. Choi. Experimental and simulated efficiency of a HPGe detector in the energy range of 0.06–11 MeV. Journal of the Korea Nuclear Society. 3 (2003) 234–242. [6] F. Xie, W. Jiang, T. Bai and G. Yu. A study on activity determination of volume sources using point-like standard sources and Monte Caro simulations. Radiation Physics and Chemistry. 103 (2014) 53–56. [7] M.R. Zare, M. Kamali, Z. Omidi and M. Fallahi Kapourchali. Designing and producing large-volume liquid gamma-ray standard sources for low radioactive pollution measurements of seawater samples by comparison between experimental and simulation results. Measurement. 90 (2016) 412–417. [8] S. Gallardo, A. Querol, J. Ortiz, J. Rodenas, G. Verdu and J.F. Villanueva. Uncertainty analysis in environmental radioactivity measurements using the Monte Carlo code MCNP5. Radiation Physics and Chemistry. 116 (2015) 214–218. [9] GMX Series Coaxial HPGe Detector Product Configuration Guide, ORTEC. [10] Radiation Portal Monitor Project Compendium of Material Composition Data for Radiation Transport Modeling, PIET-43741-TM-963 and PNNL-15870 Rev. 1, Homeland Security (2011). [11] G.R. Gilmore. Practical Gamma-ray Spectrometry, 2nd Edition, John Wiley & Sons (2008).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار