safi M R, shirani A, Rahmani K. Efficiency determination of HPGe detector by simulation and experimental methods for solid volume source. IJRSM. 2019; 7 (3) :19-28 URL: http://rsm.kashanu.ac.ir/article-1-455-fa.html
صافی محمدرضا، شیرانی احمد، رحمانی خالید. محاسبهی بازده آشکارساز HPGe به دو روش تجربی و شبیهسازی برای چشمهی حجیم خاکی. مجله سنجش و ايمني پرتو. 1398; 7 (3) :19-28
امروزه در مراکز تحقیقاتی بررسی نمونههای محیطی از نظر پرتوزایی برای تشخیص میزان سلامت محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است. برای تعیین مواد پرتوزا و فعالیت آنها در این نمونهها نیاز به چشمههای مرجع است. این چشمهها بسته به نوع نمونه با استانداردهایی تولید میشوند. یکی از ابزارهای اساسی و دقیق در تعیین مواد پرتوزا و فعالیت آنها بهویژه فعالیتهای ضعیف در نمونههای محیطی، آشکارساز HPGe میباشد. برای تعیین این مواد پرتوزا و فعالیت آنها در نمونههای محیطی لازم است ابتدا آشکارساز توسط چشمههای مرجع و استاندارد که همجنس و همشکل با نمونههای محیطی و مجهول میباشند، درجهبندی شده و بازده آشکارساز در گسترهی قابل ملاحظهای از انرژی که مورد نیاز است محاسبه گردد. دقیقترین روش برای تعیین بازده آشکارساز، اندازهگیری تجربی با استفاده از چشمههای مرجع و استاندارد است. با توجه به زمانبر بودن و در بعضی موارد مشکل بودن این روش، استفاده از روش شبیهسازی برای تخمین بازده آشکارساز که در زمان کم و با دقت خوب همـراه است، ارزشمند است. در قسمت اول این پژوهـش بازده آشکارسـاز برای چشـمهی حجیم استـاندارد خـاکی به دو روش تجـربی و شبیهسازی برای بازهی انرژیkeV121 تاkeV1408 تعیین گردیده است. در محاسبهی بازده به روش شبیهسازی از کد مونتکارلوی MCNP استفاده شد که نتایج آن سازگاری نسبتاً خوبی با نتایج تجربی داشت. در قسمت دوم با استفاده از این بازدهها و خروجی شبیهسازی و همچنین دادههای تجربی، فعالیت یوروپیوم و سزیوم چشمهی حجیم که براساس آنها این چشمه استاندارد شده است را توسط چشمهی نقطهای یوروپیوم محاسبه و نشان داده شد که میتوان از یک چشمهی نقطهای نیز برای تعیین فعالیت رادیونوکلئیدهای معلوم با فعالیت نامشخص در نمونههای حجیم محیطی، استفاده کرد.